תערוכה: קול.סיפור

תערוכה קבוצתית העוסקת באמנות כמרחב של סיפור.

אמנים משתתפים: סמיון אלקסנדרובסקי, רועי מרדכי, עדינה בר-און, מיכל אופנהיים לנדאו, נוי ותמיר, אלי פטל, ניר עברון, מעיין אליקים.

אוצר: מאיר טאטי

התערוכה קול.סיפור שואבת השראה מהמסה המכוננת של וולטר בנימין, מספר הסיפורים (1936). התערוכה בוחנת את מקומו של האמן כמי שנוטל על עצמו את מלאכת הסיפור בעידן שבו, לטענת בנימין, העולם המודרני הולך ומאבד את יכולתו לספר.

במאמרו, מתאר בנימין את המספר כמי שמעביר חכמה, ניסיון וזיכרון מדור לדור, לא כמידע בלבד, אלא כתהליך חי של חוויה אנושית משותפת. הוא נעזר בדמותו של ניקולאי לסקוב כמודל למסורת זו, אך הדיון חורג אל מעבר לדמות אחת: זהו עיון בהיחלשות הסיפור בעידן של חדשות מתחלפות, טכנולוגיות תקשורת מיידיות ודמוקרטיזציה של קולות. 

עבור בנימין, מספר הסיפורים  מעניק למאזין תחושה שהסיפור נטוע גם בחייו שלו. זהו סיפור שאינו סגור או מוחלט, אלא פתוח להמשכים ולשחזורים – המאזין עצמו הופך למספר, ממשיך את מלאכת האריגה, ומוסיף לה נדבכים משלו.

האמנים והאמניות המשתתפים בקול.סיפור יוצרים מתוך אותו עיקרון. עבודותיהם מזמינות את הצופים להפוך למאזינים-משתתפים, להרגיש שהסיפור שייך גם להם, ואולי גם להמשיך ולספר אותו מחדש. בכך הן מחיות מחדש את מה שבנימין הגדיר כפעולה של חכמה משותפת, ומציעות לחשוב על האמנות כעל מרחב שבו קול וסיפור נשזרים זה בזה.

אמנות היא המפגש עם האוביקטים הסובבים אותנו, דרכם אנחנו מספרים לעצמנו את סיפור חיינו. האמנות חיה בנקודת המפגש, והסיפור נוצר במרחב הקיים בין הצופים לבין יצירת האמנות. בתערוכה מוצגת גם רפרודוקציה של האמן הארי קלארק (1931-1889), המבוססת על ספר האגדות של הנס כריסטיאן אנדרסן משנת 1916, אותו הוא אייר. זוהי רפקודוקציה שהייתה תלויה בבית סבתי ואני זוכר אותה מגיל מוקדם. ייתכן שזה היה המפגש הראשון שלי עם יצירת אמנות, דרכו פיתחתי את היכולת לספר סיפור. האובייקט, בדומה לטקסט של בנימין הפך להיות חלק מהחוויה האוטביוגרפית שלי, ובהתאם הוא הופך להיות חלק מסיפור חייו של הצופה.

—

صوت . قصة

سميون ألكسندروفسكي, روعي مردخاي, عدينا بار أون, ميخال أوبنهايم لانداو, نوي وتمير, إيلي بيتل, نير عيفرون, معيان ألياقيم

مئير تاتي

يستمدّ معرض صوت.قصة إلهامه من مقالة والتر بنيامين البارزة بعنوان «الراوي» (1936). يستكشف المعرض موقع الفنان بوصفه من يتولى مهمة السرد في عصرٍ، وفق بنيامين، يفقد فيه العالم الحديث قدرته على رواية القصص.

في مقالته، يصف بنيامين الراوي باعتباره شخصًا ينقل الحكمة والتجربة والذاكرة من جيل إلى آخر، ليس بوصفها مجرد معلومات، بل كعملية حيّة من التجربة الإنسانية المشتركة. ويستعين بشخصية نيكولاي ليسكوف كنموذج لهذا التقليد، غير أن النقاش يتجاوز الشخصية نفسها ليصبح تأملًا في تراجع السرد في زمن الأخبار المتجددة، وتقنيات الاتصال الفوري، وديمقراطية الأصوات.

بالنسبة لبنيامين، يمنح الراوي مستَمِعَه شعورًا بأن القصة متجذرة في حياته الشخصية. فهي ليست قصة مغلقة أو حتمية، بل مفتوحة للاستمرار وإعادة السرد – فيصبح المستمع نفسه راويًا، يواصل نسج الحكاية ويضيف إليها طبقاته الخاصة.

الفنانون والفنانات المشاركون في صوت.قصة يبدعون انطلاقًا من هذا المبدأ ذاته. تدعو أعمالهم المشاهدين إلى أن يكونوا مستمِعين فاعلين، وإلى أن يتماهوا مع القصة ليشعروا بأنها قصتهم أيضًا، وربما يواصلون سردها من جديد. وبهذا تنعش الأعمال ما وصفه بنيامين بأنه فعل نابع من الحكمة المشتركة، وتوجّه المشاهدين نحو التفكير في الفن بوصفه حيّزًا يتشابك فيه الصوت والقصة.

الفن هو اللقاء مع الأشياء التي تحيط بنا، ومن خلالها نحكي لأنفسنا قصة حياتنا. يعيش الفن في نقطة التقاءٍ، حيث تنشأ القصة في الفضاء القائم بين المشاهدين والعمل الفني. يعرض المعرض عملًا مستنسخًا للفنان هاري كلارك (1889-1931)، يستند على كتاب الأساطير لهانس كريستيان أندرسن الصادر عام 1916، والذي قام كلارك بتزيينه برسوماته. هذا العمل المستنسَخ كان معلّقًا في بيت جدتي، وأتذكره منذ طفولتي المبكرة. وربما كان ذلك لقائي الأول مع عمل فني، ومن خلاله طوّرتُ قدرتي على رواية القصص. لقد أصبح هذا الشيء، شأنه شأنه نص بنيامين،جزءًا من تجربتي الذاتية، وبالمثل يغدو جزءًا من قصة حياة المشاهد نفسه.